Tại sao tuổi dậy thì lại có mụn trứng cá? Đây là câu hỏi mà hầu như bất kỳ bạn trẻ nào cũng từng thắc mắc, nhất là khi soi gương và thấy những nốt mụn đột nhiên xuất hiện trên mặt, lưng hay ngực. Ở giai đoạn này, cơ thể đang có nhiều thay đổi mạnh mẽ về nội tiết tố, khiến tuyến bã nhờn hoạt động quá mức, lỗ chân lông dễ bít tắc và tạo điều kiện cho mụn hình thành.
Thế nhưng, không chỉ hormone, còn nhiều yếu tố khác cũng góp phần khiến mụn trở thành “người bạn đồng hành” bất đắc dĩ trong tuổi dậy thì. Vậy nguyên nhân cụ thể là gì và có cách nào để kiểm soát mụn hiệu quả hơn? Cùng Sạch Mụn 247 khám phá ngay trong bài viết này nhé!
8 nguyên nhân gây mụn trứng cá ở tuổi dậy thì
1. Thay đổi nội tiết tố
Giai đoạn dậy thì thường bắt đầu từ khoảng 10 đến 18 tuổi, khi cơ thể trải qua nhiều thay đổi lớn về nội tiết tố. Các hormone như androgen tăng mạnh ở cả nam và nữ. Sự tăng vọt này kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn, sản xuất nhiều dầu thừa hơn bình thường. Dầu thừa, hay còn gọi là bã nhờn, là một trong những nguyên nhân chính khiến mụn trứng cá xuất hiện.
Khi tuyến bã nhờn hoạt động quá mức, lượng dầu trên da tăng lên, đặc biệt ở vùng chữ trán, mũi, cằm. Điều này tạo điều kiện lý tưởng cho mụn hình thành, đặc biệt khi dầu thừa kết hợp với tế bào da chết. Ngoài ra, sự mất cân bằng nội tiết tố còn làm tăng viêm trong cơ thể, khiến các nốt mụn dễ trở nên sưng đỏ và đau nhức. Đây là lý do tại sao tuổi dậy thì lại có mụn trứng cá, đặc biệt ở những bạn có cơ địa da dầu.
Hormone không chỉ thay đổi trong giai đoạn dậy thì mà còn có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khác như căng thẳng hoặc chu kỳ kinh nguyệt ở nữ giới. Những yếu tố này cũng làm tăng nguy cơ mụn, khiến tình trạng da trở nên khó kiểm soát hơn.
2. Lỗ chân lông bị tắc nghẽn
Một nguyên nhân quan trọng khác khiến tuổi dậy thì dễ bị mụn trứng cá là tình trạng lỗ chân lông bị tắc. Trong giai đoạn này, không chỉ tuyến bã nhờn hoạt động mạnh mà tốc độ thay mới tế bào da cũng nhanh hơn. Khi tế bào da chết không được loại bỏ đúng cách, chúng có thể tích tụ và kết hợp với bã nhờn, tạo thành các nút tắc trong lỗ chân lông.
Những nút tắc này chính là nguyên nhân hình thành mụn đầu đen và mụn đầu trắng. Mụn đầu đen xuất hiện khi lỗ chân lông bị tắc nhưng vẫn tiếp xúc với không khí, khiến bã nhờn bị oxy hóa và chuyển màu đen. Trong khi đó, mụn đầu trắng hình thành khi lỗ chân lông bị bít kín hoàn toàn, tạo ra các nốt trắng nhỏ trên da.
Việc không làm sạch da đúng cách cũng góp phần làm tình trạng tắc nghẽn thêm nghiêm trọng. Ví dụ, việc sử dụng mỹ phẩm không phù hợp, không tẩy trang kỹ hoặc bỏ qua bước làm sạch da hàng ngày có thể khiến bụi bẩn và dầu thừa tích tụ, làm tăng nguy cơ mụn. Do đó, việc duy trì thói quen làm sạch da đúng cách là yếu tố then chốt để hạn chế mụn trứng cá ở tuổi dậy thì.
3. Vi khuẩn C. acnes
Vi khuẩn Cutibacterium acnes đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của mụn trứng cá. Loại vi khuẩn này sống tự nhiên trên da và thường không gây hại. Tuy nhiên, khi lỗ chân lông bị tắc bởi bã nhờn và tế bào da chết, C. acnes có môi trường lý tưởng để sinh sôi.
Sự phát triển quá mức của C. acnes gây ra phản ứng viêm trong da. Vi khuẩn này phân hủy bã nhờn thành các axit béo tự do, kích thích hệ miễn dịch và dẫn đến tình trạng viêm. Kết quả là các nốt mụn sưng đỏ, mụn mủ hoặc thậm chí mụn nang xuất hiện. Những loại mụn này không chỉ gây đau mà còn có thể để lại sẹo nếu không được xử lý đúng cách.
Điều đáng chú ý là không phải tất cả mọi người đều có phản ứng giống nhau với C. acnes. Một số người có hệ miễn dịch nhạy cảm hơn, dẫn đến viêm nặng hơn khi vi khuẩn này hoạt động. Đây cũng là lý do tại sao một số bạn trẻ bị mụn nghiêm trọng hơn những người khác, dù cùng ở độ tuổi dậy thì.
4. Di truyền
Nếu bố mẹ hoặc anh chị em của bạn từng bị mụn trứng cá nặng trong giai đoạn dậy thì, khả năng cao bạn cũng sẽ gặp tình trạng tương tự. Di truyền ảnh hưởng đến loại da, mức độ hoạt động của tuyến bã nhờn và cách cơ thể phản ứng với viêm. Những người có cơ địa da dầu thường dễ bị mụn hơn so với da khô hoặc da thường.
5. Chế độ ăn uống
Mặc dù mối liên hệ giữa chế độ ăn và mụn vẫn đang được nghiên cứu, một số bằng chứng cho thấy thực phẩm có chỉ số đường huyết cao có thể làm tăng sản xuất insulin, từ đó kích thích tiết bã nhờn và gây mụn. Các sản phẩm từ sữa, đặc biệt là sữa bò, cũng được cho là có liên quan đến mụn trứng cá do chứa hormone và các yếu tố tăng trưởng.
6. Căng thẳng
Tuổi dậy thì là giai đoạn dễ gặp áp lực từ học tập, các mối quan hệ hoặc thay đổi tâm lý. Căng thẳng làm tăng hormone cortisol, kích thích tuyến bã nhờn và làm tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng hơn. Việc thiếu ngủ cũng góp phần làm tăng căng thẳng, tạo thành vòng luẩn quẩn ảnh hưởng đến làn da.
7. Chăm sóc da không đúng
Nhiều bạn trẻ ở tuổi dậy thì chưa biết cách chăm sóc da phù hợp. Việc sử dụng sản phẩm chứa dầu khoáng, chà xát da quá mạnh hoặc không dưỡng ẩm đúng cách có thể làm tổn thương hàng rào bảo vệ da, khiến da dễ bị mụn hơn. Ngoài ra, việc nặn mụn không đúng cách cũng làm tăng nguy cơ viêm nhiễm và để lại sẹo.
8. Môi trường ô nhiễm
Môi trường ô nhiễm, độ ẩm cao hoặc tiếp xúc với bụi bẩn có thể làm tắc nghẽn lỗ chân lông. Những bạn sống ở khu vực đô thị hoặc thường xuyên tiếp xúc với khói bụi cần chú ý làm sạch da kỹ lưỡng để hạn chế nguy cơ mụn.
Cách kiểm soát mụn trứng cá ở tuổi dậy thì
Hiểu được tại sao tuổi dậy thì lại có mụn trứng cá là bước đầu tiên để kiểm soát tình trạng này. Dưới đây là một số gợi ý giúp bạn chăm sóc da hiệu quả:
- Làm sạch da đúng cách: Sử dụng sữa rửa mặt dịu nhẹ, không chứa cồn, hai lần mỗi ngày để loại bỏ dầu thừa và bụi bẩn. Đừng rửa mặt quá nhiều vì có thể làm da khô và kích thích tiết dầu nhiều hơn.
- Dùng sản phẩm trị mụn: Các sản phẩm chứa benzoyl peroxide, salicylic acid hoặc retinoid có thể giúp giảm viêm và làm thông thoáng lỗ chân lông. Tuy nhiên, hãy bắt đầu với nồng độ thấp để tránh kích ứng.
- Dưỡng ẩm và chống nắng: Dù da dầu, bạn vẫn cần dưỡng ẩm để duy trì hàng rào bảo vệ da. Sử dụng kem chống nắng không gây bít tắc để bảo vệ da khỏi tia UV.
- Ăn uống lành mạnh: Hạn chế đồ ăn nhiều đường và sữa, tăng cường rau xanh, trái cây và uống đủ nước để hỗ trợ sức khỏe làn da.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu: Nếu mụn nghiêm trọng hoặc kéo dài, hãy gặp bác sĩ để được tư vấn các phương pháp điều trị chuyên sâu, như thuốc bôi hoặc thuốc uống.
Tại sao tuổi dậy thì lại có mụn trứng cá? Câu trả lời nằm ở sự kết hợp của nhiều yếu tố, từ thay đổi nội tiết tố, lỗ chân lông bị tắc, vi khuẩn C. acnes đến các yếu tố như di truyền, chế độ ăn uống và lối sống. Hiểu rõ các nguyên nhân này không chỉ giúp bạn kiểm soát mụn hiệu quả mà còn xây dựng thói quen chăm sóc da khoa học, giữ cho làn da luôn khỏe mạnh.
Xem thêm:
- Cách trị mụn trứng cá ở tuổi dậy thì nam giúp tự tin hơn
- Cách trị mụn trứng cá ở tuổi dậy thì nữ (an toàn, hiệu quả)
